“Wandelinge deur “REZOORD”
Geschreve deur ’n Ouwe Kraaienester
Vlee week kreeg ‘k fesiete, op ’n ochent. d’r stapte ’n meneer uit de bus en die kwam regerecht op mijn af. “Wa sou da foor ’n vent zijn?” vroeg Annechie (das m’n vrouw, “m’n wijf”, zee m’n gróótvader teuge z’n vrouw, maar ik bin ’n bietjie fesoenlijker geworre). “Das is gèèn vent, das ’n meneer zee ik, want ik vong dattie ‘r nogal heerachtig uitzag mit z’n hoed en z’n stropdassie. Nou, me kwamme d’r gauw genog achter. Hij zee, dattie in verband Sting mit et 500-jèrig bestaan van Ridderkerk en dattie nou van ’n ouwe Rezoordenèr zòò is ’t èèn en èr wou wete. Hij doch dad ik me nog wel wat zou herinnere van ouwe gebouwe en toestand. Ik zee: Dan bejje bij mijn einggelijk an ’t verkeerde adres, en dattie z’n eige veul beter kon vervoege bij mister de Zèèuw of mister de Kòòl, die zijn allebij tachentig jèr en die kenne je teminste fesoendelijk te woord staan, zee-ik. Nèè, zee-die, want ‘k mot iemant hewwe, die ok nog echt Rezoors ken prate. ‘k Zeg o, da ferandert dan kèjje bij mijn wel terecht, want de jonges en maides van teugewoordig die kenne da niemeer. Toen ik op school gong, wiere me uitgelachte azze me Rezòòrs praatte. Maar apparepo, meneer, zee ik, nou is wat anders we vingen et o zòò best, da se wille gaan fèèste, maar persloffanrekening hé Rezoort niks mit Rekark te make. We binne om zòò te zegge èèn gemèènte maar meer ok niet. Rezoort is veul en veul ouwer. Over ’n hortjie kenne me hier bekant et duizendjèrig bestaan viere en dan ganeme de blommechies buite zetten. Maar das maar flauwekul, wak nou zegt, maar ik bedoel mar, da se op Durp nie mit ons hoeve te gaan lòòpe pronke. ‘k Zag an z’n gezicht dattie ’n bietje vuil wier en toen gong ik mar gauw op ’n ander sjepister over. En wet wouwie nou einggelijk vamme, vroeg ik. Toe zee die as dattie wou, dak ’n endjjie mit ‘m gong wandele en dak ‘m dan wat uit de goeie ouwe tijd vertelde. Okee, zee ik, net as m’n klainzeun, die snotaap vamm’n dochter Keechie. Annechie, die al die tijd niks gevroge of gezeid had, zee, Azze jullie semmissege ’n hortjie gaan kuiere, da mo jij je muile mar uittrekke, Aai, en je schòòne klompe andoen, ze staan in ’t boenhok. Vort jonges, zee ze teugen ’n paar van die ape van vuile Bet, lòòp hier de boel nied onder te dèèmelen. ‘k hé pas geboend. Ga mar bij je moeder lòòpe bonseme. Zòò nou en dan ken ze ondeugend uit den hoek komme, die Annechie, mar vorders is ’t een best wijf. Toen gonge me op stap. Hier staneme nou an den Tol, zeg ik teuge meneer…, …Ja, hoe heit je einggelijk, meneer? Dagevos, zee die. Ik zeg, Dagevos? Bèe je dan nog femilie van domenee Dagevos, die in Rezoort gestaan heb? Nèè zee die, Ik geloof van niet. ‘K zeg, nou mar, da sel wel… Azzie nou die kant opgaat, naar reks, dan kommie in Zwijndrecht. Teugeswoordig noemen ze dat de Rotterdamsche weg, mar in mijn tijd heette die de Lange weg, net as die weg, dèr links, die lòòpt nèr Heeriesdam, of azzie dèr linksom gaat, nèr Kefoek. Dut hiet hier d’n Tol omrede as dat’r vroeger hier netuurlijk een tol was. Ze zegge dat Nepolion deuze strètweg an heb lète legge, teminste dat wil zegge dattie bestaande polderwege brèèjergemaakt heb en bestrèt. Voordat ie nèr Rusland gong, mottie d’r zellef nog overheen gekomme hebbe, mar dat was voor mijn. Die wijje bocht ister nog maar pas. Vroeger liep tie zòò voor longs’t tolhuissie heen. Toen de stòòmfietse en otoos d’r pas wère, is t’r dikkels één in de slòòt geduveld, maar da kwam mèèsten tijd omda se ’n neutjie op hadde. Mar azze me nou blijve staan, binnewe margenochtent nog nie bij de Kromp. Wèr we nou over lòòpe das de Resoorse steeg. Vroeger stinge d’r an de rekse kant ok bòòme, mar mit datten trem kwam, zijn ze d’r uitgehaald. En nou is te trem ok foetsjie, de moffe hebbe de reils d’r uit lète hale en nou komt die brokkedòòs netuulijk nie meer trug. Vroeher hamme d’r wel gemak van, maar hij heb hèèl wat menseleves gekost ok. Die boerestee wèr nou Jan van der Hoek op zit, en vroeger de Snòò, is nog zòò oud niet, da kejje wel zien en al die andere huissies zijn van nog lèteren datum. ’t Is hier altijd verschrikkelijk èèntelijk geweest. Azzjie nòr Dordt mos, lòòpende netuurlijk, hajje allèèn den Tol en dan mozzie lòòpe tot ten Baak om weer een huis te zien. De maide wazze dikkels ’n bietjie benauwd, niet datter nou zoo veul gebeurde, mar in den harstikke donker!!… en d’r wère vroeger veul meer dronke lui as teugewoordig, dèr zakjie nog wel’s wat fan vertellen… Da fietspad hebbe se angelege toen ’t niet meer nòòdig was, want voor dattie nieuwe weg d’r was, kon ’t hier merakels drukzijn. Mi Pasen of Hemelsverdag kwamme d’r zòòn drieduzend otoos verbij en zeker wel tienduzend fietse. Hieuw dan je klaine jonges mer binne. Een hòòp bòòme die hier gestaan hebbe zijn zòògezaaid slachtoffer van den leste oorlog geworre. Dèr mokkie nog effe ’n bak fan vertelle. Ze wazze mit z’n zeuvenen zòòwat, ‘k sel mar gèèn name noeme. ’t Was hartsikke donker en je mog nè achten nie meer buite, zij zage, zage en eindelijk lee d’r zòò’n knaap dwors over de weg. Toen komp d’r inèèns een moffe otoo de kromp omschiete. Ze kenne zòò gauw de bòòm nie fan z’n plòs krijge en as tie z’n eige de harses inree, zou je niks as geduvel krijge. Toen gonge ze middenop de weg staan zwaaie as dat ‘r onrèd was. Hij stoppe en toen hebbe ze ’n gròòt hallef uur staen tobbe om die bòòm om te sjouwen, voordat de weg vrij was en al die tijd hèt die moffie otoo motte wachte. Glukkig zeeje ze niks en reeje ze deur. ’t Is offisjeel gebeurd, meneer Dagevos, want m’n schòònzeun was t’r zellef bij. Hier, zòòwat halleverwege de staag, Sting vrooger een hokie, mit “Kraaijenstein” d’r op, w’r nou die waai is mit die gait er op. Ze zeeje vroeger altijd, dat dèr een soort kasteel gestaan mos hebbe maar of ’t wèr is weet ik niet. Ze hebbe d’r wel is gegrève, maar niks gevonge, glòòf’k. Zòò en d’r weunt de ouste inweuner van Rezoord, den ouwen Dirk van der Linden, een end in de negentig is tie nou. Kees de Blauwe, die zòò grèg de mense is ’n keer verneukt, zee onderlest teugen ‘m: As jij sturft Dirrek, dan hemme gèèn ousten inweuner meer. En d’r nest staat èèn van de mooiste villa’s van ons durp, ving ik teminste. Dat hoort bij de garaazjie, wèr ze vlee week nog een klain brandjie hadde. Das te Kromp. Over ’t Zandpad kwammie dan zòò op ’t Schallekedijkjie en reks om gingie nèr ’t Acherambacht, verbij ’t watermesien. Van ’t Zandpad kejje nou nog een hèèl klain stukkie zien, gunterwijd. Vroeger was ’t hier bij de Kromp zòò’n bietjie verzamelplès, vooral Sondesmiddes. D’r stinge toen drie rijje bòòme en de jonges en maides kwamme d’r een bietjie jakke en de ouwe mense gonge wat in ’t gras zitte uitruste as ze de ronte deeje. Dat landhuissie dèr noeme ze ’t Oliehuissie. Wèrom weed ik niet persies, want de leste tijd leef ik nie meer zòò mee en dèr achter komp “huize Karsebòòm”. Da was een timmermannefemilie, of liever gezeid meulemakers. Das nou zòò’n bietjie an ’t uitsterreve, mar de Hòògharte hebben ’t van d’r vader en die heb ’t van de Karsebòòme geleerd. D’n ouwe Karseboom had een zeun Wout, dat was d’n eerste Rezoorse arrisitek en z’n broer hiette Kees. Dat was ’n goeie vent, maar as ze’m dwors zatte kon ie merakels driftig worre. Op ’n keer komp ter ’n bedelaar die kreeg een boteram vam Keesse, maar die gooide ie weg en toen stool die ’n paar van Keesse appeltjies. Dat kreeg Kees in de gète en hij op de fiets op z’n sokke d’r acheran. Bij de Belleveu kreeg ie ‘m te pakke en toen kreeg tie landlòòper toen op z’n smoel van Keesse. Hij sloeg ‘m bekant prak. De mensen mossen ‘m tegehouwe want hij zouwem vermoord hewwe. Die gròòte schuur is een pakhuis voor vlas en zòò van Piet van Janne. Je hoef nie zòò raar op te kijke, meneer Dagevos, want de achtername van de echte Rezoorse mense kenne me soms hullemul niet. We zegge: Han van Jacob van Hanneze, en soms kenne me ze allèèn van d’r bijnaam, maar dat gaat er wel een bietjie af. Zòò was ’t er een Job de Pot, die eingelijk hèèl anders hiette en toen ze nog klain wère hiette ze ok de Pot en d’n ouwe Piet Put, hij is nou toch allang gesturreve, hiette Piet van Oorschot. De vrouwe hieuwe nè d’r trouwe d’r eige naam en d’r jonges wiere bekant altijd nèr d’r moeder genoemd. Bevòòrbeeld Jacob van Annechies en Jacob van Liehe. Drieke van mui Keechis en zòò meer. Piet Rèwijk uit de Schalk hiette zòò nèr z’n moeder want z’n vader hiet Teun van der Burg. Mar net zòò ik zegt, da gaat er wel een bietje uit. Azzie d’r niks op teuge heb, meneer Dagevos, gane me nou eerst bij Frelinge een neutje halen, want ik gaad een bietjie moe worre, dan kenne me dèr wat uitruste en dan zakkie gelijk wel verder vertelle van ’t ouwe Rezoort, want we zitte hier zòògezeid in ’t sentrum. Wèreme nou zitte, das één van de outste gebouwe van Rezoort, teminste van watter noch overend staat. Vroeger, in zeuventienhonderd zòòv’l of meschie nog wel wijer weg in de geschiedenis mot ’t De Prins van Oranje gehiete hebbe, maar in mijn tijd was het Rezoors Koffiehuis. Toen zat Daan Warendorp d’r in. Die had teglijkertijd een uitspanning d’r bij, want wèr nou die tegels legge, dèr Sting vroeger de stal, mit vier paaltjies d’r omheen, mit R.G. d’r op, want ’t was Rijksgrond. Die hoorde bij de Strètweg. De Dorse Strètweg. Dan kwamme soms de gròòte heere uit ’t ouwe Dort mit d’r gerij en dan kwamme ze hier zòògezeid dineere. Dàr had Daan netuurlijk een goeien an. Nèst de gang hebbie de Rechkamer. Dat mot vroeger ok zòòveul as ’t Gemèèntehuis geweest zijn, want Rezoort is zòòwat tot achtien zeuven en vijftig een aige gemèènte geweest. Ze binne d’r lèter nog wel is over doende geweest om ’t weer van ’t Durp los te make, mar da chong niet, maar ’n burgemister hadde ze al d’r voor. Nè Daan Warendurp, hebbie Vink gekrege en toen Boon, en nou zitte me bij Frelinge, die heb ’t Het Wape van Rezoort genoemd. ’t Is nog een soortement hotel ok, je ken d’r zòògezaaid losjeere. In de zaal wiere veul vergaderinge gehouwe en ’s winters lezinge van ’t Nut. D’r bink ok nog lid van geweest en tegenwoordig kejje hier danse. Flak foor den oorlog binnen ze dèr mee begonne, ja man, de wereldchaat hard achteruit. Hèr èèn din is wèr, d’r wier vroeger veul en veul meer gezope as nou. Je mò nie denke, datter toen èène warkman ’s Maandesoches werkte. Ze wére wel op t’r kwarrewai, maar ze deeje niks as zuipe, kanne jenever. Sèteresèves kon ’t ok bar weze. D’r wazze d’r die de hèèle week deur vet wazze. En dan wier d’r nog wellicht mit ‘mmes gestoke. Azzie dèr nèr kijkt, dan zeggie, dattie venters tegenwoordig ’n bietjie fesoenlijker leve.
******
Das te Gròòte Kark, de Hervurmde Kark zòògezaid. Deuze is van 1832, want toen is ten ouwe afgebrand. Azzie op tie ouwe plètjes kijkt, an zellie wel zien astat die hèèl anders was. Toen Sting er ’n torentjie nest en de pasterie was ok anders. Mit te Dollejansie in ’86, toe stind domenee Slèèwk Visser hier, toen binne d’r ’n hèèleboel uit de kark gelòòpe, mit d’n dominee mee en ok nog wel deur andere dingen. Nou, toen is t’r nog wel is gevochte, zòò Sondes, wan ze wère verschrikkelijk vijandig teuge mekaar. D’r wazze ommers baze, die wouwe allèèn mar werkvolk van d’r aige kark hebbe en nog meer van die narigheid. D’r binne nou veul meer Griffermeerde as Hervurmde in Rezoort, Dollerende, da seggeme nie meer. De Griffermeerde Kark staat een endjie verderop bij de Mauresweg die zieneme demee nog wel, want dalijk ganeme weer opstappe. Of lussie nog ’n voordemiddechie? Nou, dan zelleme nog possies blijve zitte. Né domenee Slèèw’k Visser, kreegie van Lèèuwe en Lamers, en Stipriaan Lewiesius (Stippie noemde je jonges ‘m) sonde ja, en nog lèter Brouwer en Hoek en Krijger en Den Duijn en van Doorn en Lefeber en die is nou ok weg. Ja ‘k heb al hèèl wat domenees verslete en nog binne d’r een hèèle zooi heidene op Rezoort. Bij de Griffermeerde hebbe ze d’r nie soveul gehad. Voor d’n deuze das domenee Dercksen hajje Pol en Kuyvenhoven en een hortjie geleje is ’t er nog een twèède bij gekomme, maar die hek nog nie gezien. Op de kark Sting vroeger een ander torentjie. In ’23 is tie van binne uitgebrand, omdat ter een stoof was omgevalle. Dat was onder Brouwer. Sonde ja, ‘k sie te man nog lòòpe mit die gròòte Bijbel van de preekstoel onder z’n arm. Die had ie d’r nog uit kenne hale. En toch hebbe ze in plès van ’t ouwe koepeltjie een spits torentjie d’r op gezet, hèèlemaal uit te stijl, volleges mijn. Mare, nou motte we weer is opstappe, meneer want we motte nog in de Kikker en in de Schalk gaan kijke. Hier an de rekse kant van de Kikker, dat is zoveul as de Kerksteeg, weunt een zeun van Jan de Post. Ik seg Jan de Post, omrede as dat tat vroeger het postk’ntoor was. Bij Jan de Post kojje vroeger een koesie hure en dèr wier dan ok nog al is gebruik van gemaakt. And andere kant weunde Willem Valster de Kleremaker. Z’n zusters hadde ’n naaischool, dèr heb Annechie nog naaie geleerd krullemusse en een jack mit ’n lang gat en zòò, dat was hier vroeger de mode. De vrullie van tegewoordig gaan wel een bietjie anders gekleed. Krullemusse zie je bekant nie meer, da te ouwerwes geworre. Die Valsters wazze gèèn van alle getrouwd. Trouwes dèr sting Rezoort om bekend, dat ‘r zòò’n hòòp ongetrouwde lui wazze, soms een hèèl warenhuis vol, mèèst vrommeze, mar ok venters. De Kikker is zòò veul as ’n aige weg, een partekliere weg zòògezaid. D’n ouwe Hain Stok, de schoenmaker het ‘m indertijd gekocht en nou mot z’n zeun Piet ‘m onderhouwe. Nou vroeger mossie zoowat tot je knieë deur de modder en de pèrdestront baggere om achter in de Kikker te komme. Das nou veul verbeterd, dat mok segge. Hain Stok was ok nog afslager bij den notares. Asser dan errefhuis gehouwe wier en da kwam vroeger nogal dikkels voor, dan mos Hain afslaan. Dat was altijd verduveld lollig om te hore. Hij had tat baantjie aan z’n vader georreve, d’n ouwe Kees Stok. Dat was hier in Rezoort d’n eerste bode voor de fonks, dat is zòòveul as te Levesverzekering. ‘k Hè tat nie meer gewete, mar in z’n jonge jère mottie boereknecht geweest zijn, maar hij heb z’n aige èrdig op wete te warreke en toen ie 50 jèr bij de Utrecht was, het ie een gouwe medaillie gekrege. Z’n zeun Leun heb ’t lèter van ‘m overgenome. Dat was ok zòò’n poppelère vent. As tie bijje an de deur kwam riep ie altijd “Stokkie” an as tie iemand tegekwam die Leen zee, dan zee hij semmissegge Dirk, en as tie ander zee Dag Stok, dan zee hij Dag de Ruiter. En ze konnen ‘m overal, op Tambacht, in de Lindt, in Barendrecht, op IJsselmonde, overal kwamp tie.
******
Voreme nou effe in de Schalk gaan kijke, zekkie nog wa fan de school vertelle. Toen ikke d’r op gong, was mister de Back bovemister en toe was de school ok hèèl anders, een oud gebouw mit gròòte lokale en de plee in een hoekie. Maar lere deeje we d’r wel. ‘k hè tuis nog een oud leesboekie, wèr we indertijd in lazze. Da fong ‘k is ’n keer op de mart in Durt “De brave Hendrik”. Azzie ’t es sien wil…. Enne, we lazze van de geschiedenis van Josef en de vertellinge van de Torenwachter en rekene deeje we mit de regel van drieje…. Een schoolmister wèr ‘k veul van gehouwe heb was mister Lenzeling. Die hieuw arg veul van de jonges en omgekeerd ok. ‘k Gelòòf dattie uit Zèèland kwam of tèr in de buurt, maar hij is oppentop Rezoordenèr geworde. ‘k Was lèter nog glijk mit ‘m op te Zang, Oefening en Uitspanning, maar die is over de kop gegaan omdat de penningmister d’r mit de kas van deur was. Osse en Uile zeeje ze. Nou enne die schoolmister zat overal in: de IJsclub het ie mee opgericht al kon die zellef nie schèserije, maar hij was altijd op de ba en azzie gèèn karechie had, dan was ‘t: Af te ba Van de meziek Eènsgezindheid, was tie de trommelslèger. Nou, dat was een lollige tijd, veral mit te konkoerse, want we trokke overal nèr toe. Ikke blies t’n bugel en azze me dan van ’t konkoers terugkwamme, wazze de mèèste nie bepaald nuchter meer. En azze me dan ginge marse deur Rezoord, nèè man, dan hadde me bekijks. Aai de Post voorop en dan blieze me: Pazjewezen (Pas joyeu. Red) en Lentezongen en bij Blokke an de Zwet krege me een glèsie mellek en dan mar weer trug. Wèr hak ’t ok weer over. O ja, over mister Lenzeling, nou affijn, hij heb meer dan fijftig jèr hier in Rezoord geweest en die hajje nog es wat meer kenne vertelle, omdat ie overal bij was en veul omgang mit de minse had. Nè de Back wier mister Slòòf ’t hòòfd van de school en in die tijd zòòwat is ok de Kristelijke School d’r gekomme, maar die was in ’t begin zòòwat allèèn voor de Griffermeerde. En as te jonges dan zeeje in de klas: Die en die gaat op te Kristelijke school dan kon Slòòfie vuil worre en dan zee ie: Binne wij dan niet Kristelijk? En dan zeeje de jonges, Belnèènt, wij binne de Openbare School en gunter, das de Kristelijke School. Klaar. Da weet ik van me zeun Hannes, weet jie. De jonges van die twèè schole ginge geweun mimmekaar om, mar zòò èèns of twèèmel in ’n jèr wier d’r gevochte, gegevochte, man, datte stikke d’r afvloge. Mit enters hout en rieme en klompe sloege ze mekaar voor d’r harses. Kompleet oorlog, soms mosse de misters of te plisie d’r en te pas komme. En gèènèèn wist hoe ‘t begonnen was of hoe ‘t ophieuw. Hannes zeit: Op ‘n keer zee Korsi Kès (weet ik wie dat is): Laat ons vrede sluiten, nou en affijn, toen hebbe de jonges d’r aige broert gelache en toen was ‘t uit. ‘t Is zeker 25 jèr geleje dasse voor ‘t lest gevochte hebbe en nou binne d’r ok een hèèleboel Hervurmde kindere op te Kriselijke school. Zòò en nou zellemis hard deurlòòpe nèr de Schalk. Mar toen die zag, dat te Kark ope sting wou die nèr binnen. Ik zee, dan ga jemar allèènig, want ik komper Sondes. Nou en hij bleef zeker wel een kertiertjie weg, seker mi frouw Punt en ‘t lulle geweest, mar ik doch, je doe mar. Mit tat ik dèr an d’n tremdijk sit, komp Leen.. op me af en die vroog amme: Wat ia tat faur een snijbaun? Hij zee: “snijbaun” omdat tie een hallef jèr in ‘t Suije van Rotterdam geweund heb. Ik seg: Das ‘n meneer, das te Sikkeretaris Generaal van ‘t Dippertemerit van Financië die mijn nòòdig heb om te wete wàrmee jij al die swarte sente verdiend heb. Ik doch, ksel jou wel afpoeieren en dèr begint ie me toch uit te vère en op z’n Rezoors te vloeke…… Jammer dat Dagevos t’r nie bij was, dan hattie ‘t öp kenne schrijve. Affijn, ksel ‘m wel is nèr Leene toesture.
******
De Schallek is ‘t mooiste plekkie van Rezoord, meneer, ving ik teminste, mar da komp seker omdak r nog gevreeje heb, voorda’k mit Annechies trouwde Trouwesm ‘k heb ‘r nog een snèrtje weune en zòòdoende kommek ‘r nog allis dikkels ‘n Echt gezellige buurt was ‘t vroeger, mit t’n ouwe Piet Timmers mit mui Stien en z’n ezelkarrechie en z’n vieze praatjes. “Kommes hier, Jan” zee die teugen ‘n ventjie, toen die an ‘t bere was. “Vrèg ‘s an je moeder om ‘n bord (zòò tèèmerig pratendie), dan krijg jij drolbèèsies”, en zòò zattie vol. En dan hajje Kees Stok mi s’n hok mit jonges en maide, en bakker Pere (die bakkerij is ‘t r nou nie meer) en de klompemaker en op ‘t hoekie hier Jòòst Hooimaier, mi se bodedienst. Die z’n broer Jan zat an d’n Ouwendijk, had ok een bodedienst en die was ok, hoe noemiet, nou ja, ze veul as voorganger an de Lèègendijk. Snappie dat niet? Azze wij zegge: Hij is van de Lèègendijk, dan bedoeleme, dat ie an de Lèègendijk nèr de kark chaat, das fan de Griffermeerde Gemèènte, zòògezaaid. Nou en dèr hebbe ze jère en jère lang zonder domenee gezete en dan was Jan den ouderling die mos preekleze en azzie dan vroeg: Wie mot ‘r preeke Jan, dan zee die: Domenee Hooimaaier. Ja, dien ouwe Jan kon de boel wel es èrdig verneuke, trouwes de jonge Jan het tèr ok wel een èrtje nèr. Van de klaine Jan weet ‘k da sòò niet. Je mot rekene, das weer een veul jonger geslacht. Vroeger was ‘t aingelijk nog mooier in de buurt, ik seg nou de Buurt, mar alle mense die d’r gezete hebbe zegge dat, al weune ze an de Wessij. Annachie ok, asse nèr d’r zus wil, zeg ze: Kwan, kega possies nèr de Buurt. Toe ha Jan de Messelèr d’r nie sòò’n lillil schuurtjie staan, toen liep ‘r nog een slòòt an de rekse kant en stongen d’r hòòge bòòme en in de harrefst mossie baggerlòrze antrekke. ‘t Was veul landelijker, zòògezaid en dèr houw ik merakels veul van. ‘k mo niks van dat nieuwerwesse hebbe. Niet da’k bedoel dat ‘t gèèn verbeteringe gekomme binne, maar de netuur is ‘t erop achteruitgegaan. Bel man, vroeger kwamme d’r hier berzies Engelse en Amerikaanse schilders. Die satte hier an de Waal te schilderen of te mense, veral de vrouwe mitte krullemusse en azziet nie glòòft, dan ga je maar nèr Bas de Koning, die z’n vrouw was ‘n Amerikaanse schilderes, die is hier zòògezaaid blijve hange. Mar das allemul van een end voor de mobelezasie. Allèèn, dut mokkie nog fan de Schallek vertelle, as dat ‘t dikkels een slagveld is geweest. Dan kwamme opgeschote jonges, soms wel venters van in de twintig, uit Tambacht vandèn, zòògenaamd kuiere nèr Rezoord, maar den opset was, dasse ‘s flink konne vechte. Nou en de Rezoorse jonges netuurlijk as te kippe d’r bij. Dan konne d’r harde klappe valle en wier d’r temet ‘s èèn in De Waal gemieterd. Wèr nou da pleintje is, voor ‘t huis van Jòòste zek mar zegge, stinge vroeger ‘n paar huissies, Betjie de Messelèr zat er in èèn van, die hieuw kosgangers, ja, dat was hèèl wat bizonders vroeger en dèrom weet ‘k ‘t nog zòò goed, maar nè dat ten trem, nèè, vòòr dat ie kwam binne ze geslòòpt, omdat t’r een terreintje om te losse en te laje mos komme. Trouwes, je kon toen veul beter zien datte Schalk en de Waalweg èèn stik wazze, den dijk langs de Waal netuurlijk. Ja meneer, de Waal, das te roem van Rezoord. Deur de Waal is ons durrepie gròòt geworden en omrede as tot er een brug over lee, hebbie hier altijd veul dertrek gehad. Kommop, me gaan nèr de brig, dan konneme verder klesse. Of azzjie’t niet erg veul speos vingt,wak je vertelt, dan seggie ‘t mar, want je hoef van je hart gèèn moordkuil te make, dan schaai ‘k ‘r drek uit , Hè. Tja, azzie me nou vrègt nèr de lòòp van de dijke en de wege, dan mokkie zegge dajje dèrvoor bij mijn nied an ‘t goeie adres bin, al hekker zellef ok wel is over négedocht en es wat over geleze en hoore prate, Ak ‘r dèrom een bietjie bezije bin, dan mojje mijn dat nie kwalijk neme en dan kejje ‘t beste nèr Dordt gaan, nèr èèn of ander bare, mar dat ken u beter wete dan ikke. Rezoord leg in de Zwindrechse Wèrd. De ouste dijke dèrvan motte van 1200 zijn en die liepe langs ten Devel en de Waal. Dat wazze toen gròòte riviere. Hoe de lòòp dèrvan was, het de kromme Jantjie van Dale uit Dordt al is uitgelege, mar da bink jammer genog vergete hoe dat persies was. In alle gevallen heb Rezoord al voor 1200 bestaan, messchie allèèn mar een boerestee en ‘n paar huissies, mar da doe t’r nie toe. Lèter binne die reviere ondiep geworre en toen binne ze afgedamd, den Devel bij de Lindt en Duivelsluis, en de Waal bij den Oòstendam en Heeriesdam. Een buitendijk was toen d’Achterambachse weg, de Schallek en de Waalweg, dat was èènen dijk. Op school leerden we al, da tat in 1332 gebeurd was. Buite deuze dijk lee een zòògenaamde Noord, das ‘n stik land mi sonder dijke en dèr hajje griende’n op mi rijshout. De mense zeeje gèèn Noord, maar Oord, nessòò goed azze wij ouwerwesse mense den Oldijk zegge ij plès van de Noldijk, je weet weI azzie nèr Heeriesdam gaat buitenom. En zòò schijnt Rezoord en z’n naam gekomme te zijn. Rijs-oord. Je ken ok drek hoore as t’r lui uitte steeje komme, die zegge allemul Rijsoord en de mense hier uit de buurt zegge: Rezòòrd: op IJsselmonde zegge ze: ‘tRezoord. Trouwes je hoort se altijd prate over ‘t ouwe Rezoord, nooit over ‘t ouwe Barendrecht of ‘t ouwe Rekark. Wel ‘t ouwe Dordt en ‘t ouwe Rezoord. Begrijp ie nou wèrom ovve wij da chedoe van die Rekarkers maar ‘n bietjie flauwekul vinge. Wat is nou vijfhonderd jèr bij de minstes achthonderd van Rezoord. Nou, en dan kejje oppie klompe wel nègaan da Rezoord t’r mar zòò ’n bietje bij komp te hange. Affijn, ze doen mar. Hullie denke nou toch èènmal da se meer bînne azze wij. Maar, we han ‘t over de dijke hè ? Nou en an den andere kant van de Waal wiere d’r ok dijke agelege: de Pruimendijk: die liep bij Piet van der Poel deur en die gong over in den Ouwendijk, je weet wel bij die Meule en varders hajje de Noldijk. En azzie nou es kijt wat Nepolion gedèn heb mi s’n Strètweg. Van Zwindrecht af het ie de voornaamste polderweg genomen, de Langeweg, toen een zijweg, De Rezoorse Steeg, die eingelijk deurliep tot te Schalk, maar dat wou die niet, hij maakte ‘n nieuw endjie van de Kromp tot het begin van de Schalk, of liever gezaaid tot te brug. De ouwste brug, brig zeeje ze ouwerwesse mense, die haddent altijd over de Kark over de brig, vlak nè de Dollejansie. De ouwste brug die liep veul anders dan den deuze, die gang nèr de breeje Strèt, mar Nepolion vong da seker te lastig en die snee die hoek af, dwors deur d’n boogert van Gart van der Poel heen, want wèr nou die huize staan van Celeze en zòò dat was vroeger bòògert en das èèn stik geweest. Totte meule toe maakten die weer gebruik van den dijk, mar dan gongdie onder den Ouwendijk langs, zòòdoende wier da stik van de meule tot wèr nou Ego Flos staat een hèèl nieuw end en voor de rest heb tie de polderdijke gebruikt. Hoeneer de brug hier in Rezoord is angelege schijne ze niet te wete. Maar voor dattie d’r was motter ok nog ieuwers een veer geweest hebbe dèr in de buurt van Mèrius Huizer an ‘t begin van de Noldijk, dat mot dèr vroeger Verenambacht gehiete hebbe. In alle gevalie in 1572 was te brug t’r al want toene de Spanjèrden den Briel nie konne krijge binne ze deur de Hoekse Wèrd nèr Dordt gegaan en toen ze Dordt nie konne inneme, gonge ze over de Rezoorse brug nèr Rotterdam. En ikke ha sòò gedocht, dattie d’r al veul en veul eerder was, want in 1334 kreeg den ambachsheer van Rezoord, Gerard Alewijnz, van de Graaf van Holland het recht om een kark te stichte en twèè jèr lèter sting die d’r ok. Nou en ik seg, as t’r ‘n kark was, zel d’r ok wel een brig geweest hebbe. En dèrom zeej ik denèt, da Rezoord in den ouwe tijd veul te betekene had; d’r sting de eerste kark van de Zwindrechse Wèrd en d’r lee d’èènigste brug. Al ‘t verkeer nèr Rotterdam, nèr ‘t Kralingse veer, mos over deuze brug heekomme en bij de harrebarg wiere de pèrde vervorst, want dat end was te lang, dan haddeze zòòwat op de helleft vorse pèrde nòòdig. ‘k hè nog goed gewete, dat teposkar ree. Bij den Tol zwat begon die al te toeter’e en dan was ‘t ‘n hèèle drukte bij Wèrendurpe. Maar nè dat te spoor is gekomme van Dordt nèr Rotterdam is tat van leiver lee minder geworre en in negentig zwat was Rezoord een dòòd gat, temenste wa fertoer aangaat, want seumers en swinters broch de Waal genog levendighaid an de gevechte en de dronkelappe ‘t hèèle jèr deur zurgde voor ‘n lollechie. mit tat ten tram kwam, kwam d’r glijk een end an al ‘t gelòòp. Dat was in ‘t jèr drie glòòv’k. Toen kojje tementste ‘n paar keer op ‘n dag heeneweer nèr Zwindrecht en nèr Rotterdam. An de Middeldijk mozzie dan overstappe. Bij de Schallek hajje ruimte om de losse en te laje en hier bij de brig was ‘t peron maar veul mense makkten d’r gèèn gebruik van, want de boere hadde d’r aige gerij nog, d’r tilberie of t’r brik en de rest die vong et te duur,die bleve lòòpe temeniste nèr Dordt, want nèr Rotterdam, dèr wiere ze nog wel een bietjie beuzig van. En nog lèter, in twintig zwat binne de busse gekomme, toen hadde de mense flak nè de mobelezasie cente zat, toen ging alles mit de bus. Affijn, drok dat ‘t wier. Iedereen die een bietjie geld had koch een oto, behalleve Janus van Nes, die heb ‘r nooit èèn wille hebbe. Mar toen kwamme d’r seker wel een paar duizend per dag deur Rezoord heen, affijn, dat hekkie al verteld, en mar ongelukke make jonges, d’r sting op lèst geen bòòm meer langs de Strètweg, wèr gèèn vellechie af was. Ze reje as gekke, en de mense dorse bekant nie meer op t’n dijk te komme, je hieuw je hart vast voor de klaine jonges. En nou is ‘t weer rustechies as in ‘t ouwe Rezoord, hee,. dat merkie wel. Maarre meneer Dagevos, wa souwier van denke azze me nou eerst is bij Annechies een kommechie koffie ginge drinke, dan kenne me demee drek verder, wante wemon nog een hèèl end, we binne nog maar net ant begin. We mon de Brèèje Strèt en de Pruimendijk en nog een endje Strètweg. Totte Bellevue, wijer ganeme niet, ik teminste niet, want dèr bink nooit zòòveul gekomme, dat lee vroeger te ver uitte rinkink. Trouwes we krijge nog zat om over te klesse. Nou game hier de trappies af, zòò, en nou stame in de Brèèje Strèt, of zòòas ‘t eingelijk hiet: de Rezoorse strèt. Je snap netuurlijk wel astat die klinkers d’r niet altijd geweest hebbe, hee. Wá tà betreft is ter in de lòòp van de jère veul vebeterd. Dut eerste huissie hier an je linkse hand was vroeger een kroeg, van Griet Doer en lèter van Joris Huizer. In veertien zwat is ‘t een geweun weunhuis geworre en toen is Joris nèr de Schallek verhuisd. Maar dat was nou een echte kroeg, weet je. Bij wèrendurpe, en voor zijn tijd bij van der Velde en Lebrijne en bij van Ree-e wier d’r ok behoorlijk gedronke, maar bij Griete en Joreze wier d’r gezope das ‘t verschil. Asse dan in ‘t koffiehuis nie neer krege, dan kwamme ze duttop. Stelle beleefde je dan, man. Je snap niet, hoe ze altijd weer an de cente kwamme, want d’r wier toch verachtig zòòveul nie ferdient, in die ouwe tijd. En je mot de vrullie beklage asse die dronke venters sèves thuis krege. ‘k Seg tege Dagevos, kejje tege ‘n vies praatjie. Jaat zee-die, as ‘t maar niet al te arg is. ‘k Seg nunt, da cha nogal zee-ik. Op ‘n goeien èvnd komme d’r twèè buurmanne uit de Zwaan hardstikke in den olie netuurlijk. Toen ze flak voor d’n dokter wazze, dokter Fohil was tat nog, zee d’n èène, (‘k zel gèèn name noeme; ze binne wel allebai dòòd, maar d’r kindere leve nog), af-fijn d’n èène zegt: Jan, ‘k mo schijte Leen, zegt d’n andere, ik mot ook schijte. (Az die ‘m goed om had, gong-ie netjes prate, dan zee-die gèèn òk, maar “ook”). Nou, en Leen strijk s’n broek af, de manne hadde toen nog van de klepbroeke, maar beslist nie lèèg genogt, want hij dee z’n broek vol. Ondertusse was Jan ok op z’n hurreke gaan zitte en die dee z’n behoefte precies in Leene broek. Da dee die d’r om, die vuil’k, want al had ie minstes zòòveul op as Leen, toch was tie.nie sòò var weg. En zòò kwam Leen mi s’n dubbele vrachie bij zijn wijf. Dat was echt zòò ‘n goeiig vrouchie, dat at tat allemul voor zoete koek op, mar nou kon ze toch wel schrèèwe. Die Leen die kon zòò lekker drusse, veral astie hallef vet was. Az u dan semmissegge zee, das swart, dan zee Leen: Gèèn kwestie van, ik zegt, das wit… zòò is ‘t gebeurd, datt’r een koppeltie van die vriende in Dordt wazze op een uitvoering, of hoe noemie dat, van ‘t Leger des Heils, en dat Leen, een bietjie sikker netuurlijk, hardop riep: Ik gaat in debat, want hannem opgestookt. Nou, je snapt al die hailsoldate op t’r achterste bèènen an, mit ‘n hoerachie wiere Leen en zijn kammeraas de zaal. uitgezet. In alle geval, Joris is t’r van da kroechie nie slechter van geworre. An de rekse kant sting de stee van d’n ouwe Garret de Zeeuw, ik zeg sting, want de schuur is ‘n paar jèèr geleje afgebrand. Dat was ‘n strop noor de jonge Garret, want je ken teugewoordig niks meer opbouwe, hee. De femilie De Zèèuw heb een knecht gehad, die sestig jèr bij hullie geweest heb: Pieter van der Giesse. Nou, toen die d’r sestig jèr was, is ‘tr èèn van de krant bij ‘m gekomme, en ‘n paar dège lèter sting die in de krant hoor, in ‘t Hoekse Wèrdjie. Die de Zèèuwse, das nou een echte ouwe Rezoorse familie. Een zeun van Jan de Post, die is boekhouwer bij de gemèènte, glook, het mijn al is verteld dattie zijn voorouwers trug gevonge heb tot vijftien seuventig toe. Je ken glòòve da sòò’n femilie uitgebraaid is deur der tijd. Alles wat in Rezoord De Zeèèuw hiet, is tan ok femilie, broers of neefs of achterneve da doeter nie toe. Een broer van Garrerde, Arie, heb jèrelang wethouwer van Rotterdam geweest. Nou hettie pesjoen gekrege. Je heb hier meer van de ouwe femilies. De de Koninge, dat binne mèèst boere, en de Kòòle, en de van Nesse netuurlijk. De laste jère trekke de mense meer weg, vroeger. ok wel ‘s een keer nèr Amerika of sòò, maar toen bleve se toch veul meer hange en ze trouwde ok veul. onder mekaar. Verders hajje hier in de Brèèje strèt een paar klaine winkeltjies, van Piet den Oliekoek, en Koossie de Klerk. Trouwes, deur hèèl Rezoord heen, wère-d’r van die klaine zèkies, die d’r nog lang geweest hebbe, in de Zwaan bij Izakke, an d’n Ouwendijk bij Groet van Nele, an de Strètweg bij Rookies, an de Pruimendijk bij Maria’s, om ‘r zòò mar is een paar te noeme. As jonge zijnde krege me dan smaandesoches èène cent of een hallefie, en dat moche me dan versnoepe en voor de rest krege me dan niks meer, hòògstes Sondes een stikkie koek bij de koffie of een zwarte brok bij de thee. D’r wère twèè bakkerije hier in de strèt en die binne d’r nog, al zitte d’r nou andere bakkers in. In mijn tijd wazze dat Ballegooje en Peroo (Poirot) Die bakkerije binne nou wel hèèl. wat moderner geworre. Vroeger deeje ze alles mitte hand, of mit ter voete, knèèje bevoorbeld en stookte ze den oven mit hout. Hèèle barge hout stinge d’r bij de bakkers op de wurf. En dan mojje nou die bakkers es sien. Ze bakke nou dinges, die je vroeger aflèèn mar in de steje had, Asse toen sinterklazies bakte en mit korsemus korstwegge dan was ‘t op. En die winkels man, ‘t binne geweun peleize mit filejale in Rotterdam en zòò. In de strèt hajje twèè klaine zijstrètjies mit arrebaiershuissies, een klompehokkie d’r voor en vorders èène gròòte kamer wèr alles in gebeurde. Slèpe deeje ze in de besstee. In èèn d’r van, het Aai de Schèp geweund, of Aai den Harder; die liep mitte schèpe van Siem de Koning langs de dijk. Da sieje nou nie meer. Op t’n hoek an gunte kant was de timmerwinkel van d’n ouwe Kees Karseboom, teugewoordig van de Hòògharte, affijn dèr hemme ‘tal over gehad. Voor daddeme nou thuis binne, mokkie nog vertelle dat ‘r een stik of vier lantères in Rezoord stinge toen ik klain was, èèn bij de kark, èèn opte hoek van de Brèèje strèt en èèn bij ‘t begin van de Pruimendijk. Dat wazze olielampe en die mosse elleken èvnd angestoke en uitgeblèze worre, want ze brandde maar een paar ure. De koster was mèèstentijd ok de verzurger van de lampe of liever gezaaid hij liet tat bekant altijd an z’n kindere over en om te plège haalde ze dan de leer wel es weg en dan zat Rezoord een hortjie langer in den donker. Sèves liep ok de nachtwaker. In de seuventig sòòwat was dat Willem Blèk, maar die hek nie sòò goed meer gekenne, en nè hum kreeg ie Hannes van Gamere, die was teglijk veldwachter. Om acht uur wier de klok geluije en dan atte de mense een borrechie pap en om negen uur lejje de mèèste in d’r bed. Om tien uur kwam dan de nachtwaker: Tien uur heit de klok, de klok heit tien. Mit nieuwejèr had ie dan een gròòt gedicht gemaakt en lète drukke mit s’n nieuwjèrswense en dan loerden die netuurlijk op een fooichie. Mit ouwejèrsèvend was ‘t een gròòte herrie. Dan liepe de jonges mitte foekspot. Dat weet je zeker niet wat tat is, meneer Dagevos. Das ‘n klain stèène potjie mit ‘n varrekesblès d’r over gespanne. In die blès zat ‘n gètjie en mit een stokkie rommelde ze in die pot. Dèrom noeme ze ‘t ok wel een rommelpot. En dan hadde ze d’r versies bij van: k Heb sòò lang mit te foekepot gelòòpe, Rommelpotterij, rommelpotterij, geef m’een eentjie, dan ga’k voorbij, of van: Klain zieltjie, klain zieltjie staat achter de deur, klain zieltjie, klain zieltjie wèr treur jij zòò veur. En zou’k ‘r niet treure, dat isser mijn lot ‘en de rest bink vergete. En as et tan twalef uur was, een hòòp leve make, schiete en zòò en den anderen ochent de klaine jonges nieuwejèr wense bij de mense. ‘k Wens ie veul. hail en zegen in ‘t nieuwe jèr. Dat was om de cente netuurlijk. En de gròòte zuipe, hoe, da spreek vanzellef.
******
Toene me thuis bij Annechies kwamme, hasse d’r aige op s’n sondes angeklèèd, d’r haakmus hasse afgezet en d’r krullemus op, en zee dasse d’r op gerekend had dat meneer Dagevos mee at. Nou ja begrijpt, die eerst zegge, dattie bezwère had, mitte bonne en zòò, maar ik zee, beej gek man, we hen zat ‘k heb een gait, en knijne en een paar kippe, maar vannacht ist’r èèn dòòdgebete, messchie deur de rotte, mar ‘t kon òk van een bonsem weze, zee’k. Affijn hij lie z’n aige omlulle, hij vong ‘t aingelijk wel interessant zee die, maar ik zee, je mo maar nie te nauw kijke, wij binne maar geweune dòòdouwerwesse mense en wij hebbe andere meniere as in de stad. ‘k Zeg tegen Annechies, nou mo je ‘t net èènder doen azze wij vroeger toene me klaine wazze, een zeiltjie op tèfel, èène schuttel mit èrepels mit’n kommechie vet in ‘t midde en dan mit je vijf gebooje indòòpe. Nèè, Âai., zee ze, ‘k sou me toch zeker wel schame ik legt een tèfellèke en me zelle ete mit vurreke, en mit borrechies en de sukom. Nou ‘t was kompleet een dinee hoor. Ze had verachtig nog vlaais bij de slèger gehaald en gebrèje en kèremellekse pap achèran. Da dee ze beslist voor Dagevod. Want ze weet dat ikke ze nooit gelusse heb. Ha, Annechie weet wel hoe ‘t hoort, want ze is aingelijk nog van boere komaf en asse diene gong vroeger, was ‘t bekant altijd bij gròòte lui. Trouwes ze heb nooit te steeg geweest om te warreke en te leere. En proper dasse is. Je ken ze deur een ringechie hale. As ‘t er wat slim staat, zel ze ‘teerst recht zette, alsis ‘t maar een kommechie en een bakkie of ee desseltjie. Ze leeft asse ken schòònmake. Affijn, we atte lekker en ondertusse vroog meneer Dagevos alle mogelijke dinge, hoe of datte wij die noemde, want dattie speciaal gekomme was voor de Rezoorse taal. Nou en toen heb ik ‘m van alles verteld, hoe we vroeger de pit stookte mit scheve van ‘t vlas, en van de vlasserij zellef, zòòveul as ik zellef teminste d’r van weet, van ‘t rèèpe en ròòte en brèke en zwingele en opmake, van ‘t vlas waaie en vlasplekke in Zèèland en Groningen. HIJ wis niet wat een bolder was en wat bòòtjies wère en een stèèn vlas en datte jonges vroeger snuit kauwde om in d’r proppeschieter te doen, ‘k Weet niet, wa’k hoort zee die. Hij mos verachies wete hoe een mannechieseend hiette Ik seg: een woerd. Hij seg: Da ken niet, een waard. ‘k Seg, ja man asjie ‘t soms beter weet, wat kommie dan aingeiijk doen, zee’k, want ik wier een bietjie vuil. ‘k bin nou èènmel kort angebonge, en soms kenk opvliege as ‘n bossie mit flooie. Vrekskuzeer zee die, jij heb netuurlijk glijk, dan is dat een fout van Amsterdam. dèr heb ik niks mee te maken zee ik, maar ik begon toch ‘n bietjie in te binge, want hij presenteerde goeie segare (we wazze toch klaar mid ete) en ik lee m’n keesie (pruim) zòòlang in m’n tebaksdòòsie. Hoe noem ie zòò’n bèèst, vroeg tie. Ik seg: een mug. We hadde net zòò’n dot mugge in huis. Ik seg, ja die komme maar net onder ‘t ete in huis, voor de rest van de dag zitte ze opte mispit. En wat jullie mugge noeme binne kortekousen en langpòòters, Teuge de klaine mugge zegge we mèèzike. En azzie in de kelder kompt dan kejje messchie nog schallebijters en pissebedde zien. Beddepisers zegge me ok wel. Ik doch, nou zekkie voor wezen. Van de boerderij mos tie ok een dot wete. Affijn ik verteld van vullechies en vère koeie. Weetjie wat waine is, vroog’k inèèns an’m. hè? zee die, Ja, zeg ik, waine, waine, dat is omkeere, van hooi bevoorbeld. Hij opschrijve, mense, z’n pollòòchie wier dr bot van. Maar azjie alles van de boerderij wil weten, dan kejje beter nèr de jonges van Klaas de Koning gaan, zee ik, an de Waalweg. Die kenne ,je percies inlichte over de name van d’r stikke land, want elleke boer het een aparte naam voor ellek stikkie land of waai, en over den hooimat, en de grip, en de rog, de tarrew, de hèver en de garst enzevoors, en de dingers die ze gebruike op de stee, voor de butter en de kès en voor ‘t warrek. Affijn, we zatte nessòò lang te lulle tot Dagevos pijn in z’n hòòt kreeg en ikke pijn in m’n bakkes, al hek tat nie gauw en Annechie zee, zouwie nie chaan leze Aai, dan ken ik de vète wasse, want jij zit flak voor de rechbank en dan kenneme de boel ‘n bietjie opriddere. Ik leesde de geschiedenis van Peteruzze, van z’n verloochening uit Meteeuwes 26 en dèr staat: “Want ook uwe spraak maakt u openbaar”. Ja, zegt Dagevos, das een wèr woord. Maar azzjie uit ten Bijbel leest dan praat je geen Rezoors. nèè, zeg ik, az ik leest dan praat ik Hollans. Dat hebbie zòò op school geleerd, hee. Toeme dan gebid hadde zee ik: Nou zelle me vurt gaan of wachie nog liever een hortjie? Mijnegaat kej je poossie blijve zitte dutte, maar we hennech een end voor de boeg, of bèè je d’r een bietjie beuzig van om een end te lòòpe ? Nou, Aai zee die, eerlijk gezaaid wel en je hemme al een boel wijzer gemaakt, ‘k sou zegge, lè me nou nog dat endjie Pruimendijk neme van de Brèèje Strèt tot de Strètweg dan stap ik bij de Mauresweg weer op de bus, Affijn, toen hettie afschaid van Annechies genome en gezaaid dasse een pront vrommes was en ‘n kras wijffie en nog meer van die flauwekul. Buite zatte de klaine jonges van de vuile det weer in de derrie te klauwe. Schiet op, zeg ik, we hen pas gereve en ‘k hou nie fan da chejak. Geweun speule kenne die jonges niet.
******
Hier nèst de smejerij is te wagemaker Kees de Spèèk. ‘t hè jère geduurd voor dak wist hoe die eingelijk hiette. Je ha drie broers: Kees de Spèèk, Hain de Krent en Piet Spek. Hain was bakker en Piet dee in butter en kès en spek en zòò. Allemul eve schiftig die lui, hèè. Veral Piet, die heb Hannes van Gamerde nog ‘s ‘n snee mit ‘n mes over z’n gezicht gegeve. Bloeie die Hannes, maar Piet het ‘r ok van gewete. Op ten hoek staat een ouwe boerestee, 1776 staat er op. Wèrom die Burghoeve hiet, dèr hek nooit achter kenne komme. Trouwes, bij de Watertoren an den Ouwendijk hejje nog een stee: de Naant, die naam begrijp ‘k ok niet, en an de Lèègendijk: de Meuk. De boere wiere dikkels nèr de naam van de stee genoemd Den Hoogenbarg an ‘t Acherambacht, de man hiette notabèène Besjaan Nugtere; Piet van Nes das Piet Visser, maar hij weunt op de Nes, en Aai van de Meuk Weet jij niet was een nes is? Das een stik lèèg Land buite den dijk of in een revier. Op Heeriesdam is t’r nog een polder die de Lage Nesse hiet, en denk maar ‘s an Bolnes en Pernis. En zòò binne d’r nog meer plèse, zee de Minister indertijd. Toen de Mauresweg d’r nog nie was, ginge me lòòpende nèr Rekark deur de waaie hier bij van der Poele. Dat was een oud recht. Zes waaie wasse d’r een kerkepad zòògezaaid en dan mos de boer nog zurege datte planke over de slòòte nied al te vrot wiere. Die huize an d’n overkant zijn allemul betrekkelijk nieuw. Toen Gart van der Poel gong renteniere het ie d’r ‘n huissie neergezet en Cele, van Cele mit z’n grutterswage, komt maar om de veertien dage, want hij kwam van Heeriesdam, net as de lappieskòòpman Van Gemerde, Boudewijnskerke staat d’r op die teèè, dat is ‘n durrepie op Walchere en de vrouw van die huize komt’r vandèn. Dus de bakkerij van van der Linde fijne zèk man, modarn, mit misienes en elektrische oves en zòò meer. Verschaaide ouwe huissies zijn hier afgebroken en nieuwe gezet as an den overkant. U zie wel dat die De Jong veul varder naar vore zit as Van der Linde en de Wèrd. Nou, dèr is wat over te doen geweest in de gemèènterèd. Artikel 15 van de Bouwverordening, voor de rooilijn, Jakob van Hanneze hè wa kere op de tafel gesloge op Durp. Das de Griffermeerde Kark. Een gròòte kark mit ‘n mooi urregel. en een goeie urregenist, mar lillijk van de buitenkant De pasterie d’r nèst, een bakbèèst van een huis, en dèr nèst de Kristelijke School. Eingelijk zouwkie nog motte vertelle van d’n boof, zòò as te jonges zeeje. den bovenmister, Crielaard en z’n zeun, mister Piet, mar dan wazzie vanèvend nog nie weg. Nou is mister Faber hòòfd van de school. Deuze school is beroemd geworre omdat ginneraal Winkelman in èèn van de lokale de kappelezie getekend heb en leter onder de bezetting van de Moffe hebbe d’r zes of zeuvé zwarte schoolmisters voor de klas gestaan. En die mos ‘t bestuur zellef betale. Das toch flink zie je. Trouwes, ze hebbe bij mister Faber is ‘n keer een klandestiene vergadering gehouwe van de pertij terwijl de Moffe op solder zatte. Dat het de jonge Janus me zellef is verteld, dus dan is het toch wel offisjeel gebeurd hèè. Nou we hier toch op de bus motte wachte, zel‘k glijk wat van de Mauresweg vertelle. Die is van ‘14 Temenste, ‘t eerste stik. Van t Volksbelang af en dan de 32 huize van de Volkshuisvesting, en in ‘20 kwam er’n stik bij, toen de 50 huize van Patteremonium gebouwd wiere, Eerst was ‘t ‘n dòòd end, toen is t’r een fietspad gekomme nèr de Ouwelandse weg, zòò om ‘t hoekje bij Flip van Wingerde (asse mijn jonges overrije, zee Flip, sla’k ze harstikke dòòd, maar dat heb nooit gehoeve) en nog lèter is de weg deurgetrokke. Toen wier de slòòt an de linkse kant gedempt en wiere d’r ok huize gebouwd. Nou is tie bekant vol mit een trottwar an baaie kante. Wèreme nou mit onze rug tegen an staan, weunde vroeger Joris Klòòtwijk, de schilder.Die Joris had een kaal hòòfd toen die trouwde en op een goeie nacht wier z’n vrouw wakker en toen zee ze: Joris, Joris, wat doe je nou toch, nou leg ie mit je bille op ‘t kusse. Affijn, lèter wier Joris de dupe van de slechte tijd want toen is tie verhuisd… En dèrnèst, guntekant op, nèè dèr niet, gunnop, was Rookie mit t’r snoepwinkeltjie. Mit ‘n cent teglijk is ze rijk geworre, maar ze mos ‘t ok alèèn doen, want d’r man Janus van Nes, had ‘n stijven arrem, dus die konnie warreke. Das netuurlijk weer een andere Janus van Nes as van de vlasfebriek, een neef zòògezaaid. Hij was ‘t er èèn van Flore, en nie fan Kerneeleze. Een van z’n broers was Piet van Flore of ok wel Piet de Visser omrede as dat ie de visserij in de waal had. Piet van Nes zeeje me nooit, omdat je dan nooit wis wie d’r bedoeld wier. De meule is te èènige overgebleve korenmeule van de gemèènte, dèr zitte al meer dan honderd jèr de Kòòle op. Een mooi ding wel, hèè? Veral vanuit de Waalweg. Toen zee Dagevos: Zemmis in die meule gaan kijke. Ik seg: Mijnegaat kejje gaan, azzie maar begrijpt dat ik nie chaat. ‘k hè wainig zin om me Sondese pak d’r an te wage. ‘t Is zòò bedurreve. Zurrog maar, dajje niet onder den blom komp te zitte. En kijk dan glijk offe op tie stèèn wattef t’r op staat. ‘k glòòf dat èène Karsebòòm ‘m nog gemaakt heb in 1822 of zòò. Affijn, hij nèr de meule toe. Hij mos seker van Joppe of van Garrede weer een paar woorde wete en hij zeg nog teuge me: Aai, kijk jij nou effe nèr de bus en ik seg “netuurlijk”, maar glijk schoot me te binne dak foor Annechies nog een boodschap mos doen bij de. groenteboer. Ik bij Janne nèr binne. Je zou dat snoepwinkeltjie van Rookies nie meer trugkenne. Nou en toen hanneme zòò ’n hortjie staan klesse hee, en toen zee’k tege Janne: Jan, nou mok effentjies nèr achere, want ‘k he nog een boodschap. Affijn, ik kwam trug hèe en lè me nou die vrotte bus al zwat bij de Nieuwe schuur weze,.. Bel mense, wa sette die Dagevos een rare possegel toen die uit te meule kwam en de bus zòòwat d’n hoek om was. ‘k Sel mar nie fertelle wattie allemul zee,want d’r were ‘n paar lilleke woorde bij. Affijn, ik see netuurlijk dak verschrikkelijk lomp was geweest en daker beslist niks an doen kon, omdak erg nòòdig mos en toen zakten ‘et ‘n bietjie bij ‘em. Hij zee: Nou mojje voor straf nog een endjie mimme kuiere Aai, want ‘t is nou toch èènmel gebeurd emme Kenne d’r niks an verandere. Ik klauwden is achter m’n oore, niet dak juk had, mar omdak nou nog ‘n end lòòpe mos. ‘k see, vooruit mitte gait, dan ganeme. ‘Uitte weeg , meneer Dagevos”, schrèéwden ik, want onverwachs was ten hit van d’n èèn af anderen’bakker an de klis gegaan. Zeker geschrokke van de meulewieke. Sou de eerste keer nie weze. Slingere die kar, de bròòje rolden over den dijk. As tèr maar gèèn ongelukke van komme, zee ik tege Dagevosse, die d’r nog een bietjie beschete uitsag. die waaie reks hange bij de vlasserij. In de slòòt wier vroeger ‘t vlas geròt. Ròòte dat is sòòveul as rotte. Dan komp te buitekant los te zitte, want tissem te doen om de vezel hee, en die zit an den binnenkant . As tan‘t vlas in de modder lag dan zatteter warm en das nou ròòte, ze deeje dat ok wel in de Waal, in gròòte bakke en dan leeje ze zwère kaaie in die bakke en die zonke dan nèr beneeje. Dèrom zegge ze op Rezoord nog Hij ken swemme as ‘n bakkekaai, Maar de kleine jonges wete nie meer wad n bakkekaai is, want nou ròòte ze mit warrem water. Zie je da pitonne ding an den Ouwendijk, nessòò‘n bunker van de moffe, mar ‘t is van de warremròòterij stinke meneertje. Mid ‘n zuijje wind is te hele Mauresweg d’r van vergeve. Dan was de lucht van ‘t ouwerwesse ròòte d’r nog audeklojje bij. Je snap wel, asse in de waal an t ròòte wazze, dan kojje ‘t water nie drinke. Ja netuurlijk man, wa dochie dan de waterleiding is meschie nog mèr veertig jèr oud. ik kemme nie persies herinnere hoeneer of tattie angelege is, mar sommigte boereknechts drinke nou nog wellis mitte klomp uit te slòòt asse ieuwers in de polder zitte en ‘t is arg hèèt Nou ganeme hier d’n Ouwendijk op. Nèè, je zal nou gèèn last meer hebben dajje in de slouw stapt, nessòò as dronke Dirrikie ‘n keer. ‘n Slouw? Die is een bietjie gròòter az ‘n grip en ‘n bietjie klainder as ‘n slòòt. Je zietie slòòt nog wel bij Arie Lagendijk, d’n timmerman,nou die liep hierepan en bij ‘t ashok, wèreme nou staan, liep tie dòòd. De leste jère is tie ‘n endjie ingekort en is tie slouw d’r nie meer, Deuze oprit is nieuw, zòòas je ziet. Dan hoeve de pèrde asse van de febriek nèr de waai motte, nie meer langs te meule en je het tenet kenne zien, da sòòn knol d’r wellis van an de klis ken gaan. Wèr nou die ròòterij staat, sting vroeger ‘n zwingelkèèt. Die is afgebrand. De leste keer op ‘n zesde feberwarie. D’r lee ijs in de Waal en een dot mense stonge d’r op te kijke want ‘t was ‘n merakels mooi gezicht, man. Nou enne Florijn hasse d’r al is afgebocht, hee want ‘t was beslist gevèrlijk, en d’n twèède keer komptie zellef op ‘t ijs en toen gong die d’r toss’n nek toe in. Mit’n hoerachie hebbe ze’m toen op te kant gesjouwd, da snappie, want ‘n geweune vent in de Waal das niks besonders, maar ‘n plisie Affijn, hij kon z’n aige glijk dròòge, want ‘t was warrem zat. Trouwes d’r binne in de lòòp van de jère ‘n hèleboel vlasfebrieke en schure en schelleve in d’n as gegaan. De Resoordenèrs zegge: Al da brandt, da frot niet, maar ik vink ‘t toch altij sonde, as tie rommel verbrandt, weetjie. Een hop schè en niks gèèn voordèèl. Hojjj, zee’k tege de jonge Jan, die net op te urf sting. Hujj zee Jan trug, an ‘t renteniere, Aai? Ja, zeek en ‘k ha grèg nog ‘s ‘n buurprètje gemaakt, maar Dagevos liep al deur. Margenèvend kom ‘k wel is bij je kortèvende, hoor riep‘k. Hier is te Visserij, meneer Dagevos, maar de visser gèèn echte Rezoordenèr, dus hij ken gèèn rezoorse woorde voor de pèling en de blieke. Jammer, da Piet van Floore al dòòd is, die hajje wel kenne inlichte nou en voor de rest is t’r an den Ouwendijk wainig tebe1eve, ‘n Paar ouwe huissies, en dèr reks de Nieuwe Febriek. Die is in of flak nè de mobelezasie gebouwd. Ze zegge dat ‘t eingelijk een soort spinnerij mos worre, mar d’r is niks van gekomme. Een dòòdgeweune schuur is ‘t niet, da kejje zòò wel zien en ze noemde’n ‘t niefoor niks de Nieuwe Fabriek. ‘n endjie wijerop, dèr links, das ‘t Ouwe Spul. Die gròoe buize d’r bovenop, da binne stofzuigers. vroeger stikte je van de stof in zòò’n vlasfebriek en ze binne d’r nog niet hèèlemul vrij van. Ja d’r staan ‘n berzie van die dingers op Rezoord en bekant allemul van de ennevèé Kernelis van Nes. An de Pruimendijk mit de Lèège Hoeve en nou de Noord d’r nog bij en dan hier an de Ouwendijk, hee.’t sel wel èèn van de gròòste van ‘t land weze. An de zwaan heijje die van Pleziere dan nog. Vroeger deeje bekant alle boere in vlas en ‘n paar binne d’r mee deurgegaan. Of t’r veul Verdiend wier? Nou, vroeger ‘n beroerd klain schijntjie maar dat was algemèèn zòò. Je mo rekene , alles was veul goeiekòper ok en de mense wazze veul tevrejener. Az ik rekent da’k voor een segaar maar drie hallefies hoefde te geven. Voor een kluut hajje bekant de beste die d’r was. ‘n Kluut? Das een vieduit Twee’n halve cent, azzie dan niks begrijpt. Maar in de mobelezasie van veertien-achttien, o man, toen wier d’r een bonk geld verdiend deur de vlasser, ‘t Vlas was toen dier en d’r konne gròòte weeggelde an de arrebaaiers gegeve worre. Bekant alle maides van Rezoord zatte in de zwingelkèèt. d’r wazze maar huissouwes, wèr ze een dot gròòte jonges en maide hadde, die mit ‘n paar honderd gulden Nòr huis toe kwamme sèteresmiddes. Die ginge nie foor ‘n domenee uitte weeg hoor. d’r is toen geweunweg mit geld gesmete. ‘k hè wel is gezaaid: Wèr mottat op uitlòòpe. Affijn, ‘t is lèter wel anders geworre ok. Over de polletiek? Nèè, meneer Dagevos, dèr lulleme nie over, en vast nie de durpspolletiek. Dan hajje vroeger bij Meeuwes van der Vurm in de scheerwinkel motte komme… Hoe gare zòò den Dam weer af nèr de Strètweg, dan krijg ie ‘t duurste endjie van Rezoord. Want Rezoord is zòògezaaid een villadurp. In de vorige èèuw binne dèr al enkele renteniershyize neergezet, Hier, van Klainjanne bevòòbeld. Prachthuis. hee. In de zeumer, zòòas nou, is tut endjie op z’n mooist. Trouwes ‘n hòòp amptenère van ‘t genèèntehuis en ‘t sikkertrie binne in de lòòp van de tijd hier komme weune, den burrgemister en de sikkeretaris, en vroeger d’n ontvanger Gròòte huize van d’n dokter en de veearts gunterwijd, verbij de BelIeve, an de rekse kant, das allemul nieuw, teminste van nè 20. En zòòdoende binne me al èrdig ‘touwe Rezoord uit. Weetji wanneme doen?. We gaan nog effies achter de watertoren om en achter de gròòte schuur nèr de Waal kijke en dan geneme in de Bellevue ‘n glèsie bier drinke, das wel lekker mit tie hette, en dèr wachte me opte bus. Deuze keer zel die ons nie ferbijdoen. An den overkant leg een hèèle ouwe boerestee. Je ken hiervandèn nog zien dattie ‘n bietjie op een hòòchie legt. De oprijlaan d’r nèr toe is in de oorlogsjère omgehakt net as ten bòògert van Léèuwenburrege. Die was nog angelege deur den ouwen Alebers. Zee maar gèèn ouwen Alebers teugen ‘m, want tan zee die: ik bin nie oud, d’n duvel is oud. Die had ok d’n eerste druivekas hier op ‘t ailand. Affijn, dien bòògert het hèèlemul onder water gestaan, behalve dan ‘t voorste stikkie, dat lee te hòòg. Al die bòòme dòòd netuurlijk. En toen in de winter van vierenveertig, toen ‘t zòò hard vroor en gèè mens bekant wat te stoke had, kwamme de jonges van Heeriesdam snachs stiekum de bòòme omzage. Toe zee Leeuwenburg: dan ze’k se maar verkòòpe dan hek t’r ok nog wattan. Nou, en nè de bevrijding toon ‘t dròòg kwam te legge, gange me de broeke d’r uit hale. Maides en al sjouwde der mee. Ik heb ‘r teminste èèn gezien, die kwam van de Maurisweg glook, die warkte togen een vent op. Dèr bij den Hoek gonge me vroeger zwamme. Dat moch wel niet, want we hanne gèèn zwembroekies in die tijd. Lèter ister nog ‘s een echt zwembad in de Waal geweest met ‘n badmèèster d’r bij, maar toen hetter is èèn de ziekte van Weil gekrege en toen is ‘t op gedoekt. Trouwes ‘t koste nog al duur ok. Leuk gezicht hè zòòn zailbòòtjie Ja, de Waal het altijd veul mense nèr Rezoord getrokke, om te roeie en te zaile en te hengele of schèse te rije. Zaile jullie mee? Ik Seg, nèè IJs we motte mit de bus mee. Ga maar Nér heulie toe, en ‘k wees nèr n paar grietjies. ‘n Horthjie Làter vroog ‘k an die maide Wouwe jullie nie mee? Nèè zeeje ze, we moche nie fan zijn. Hij zee, die jonge maides zitte veuls te erg te jakke in de bòòt en dan kiepeme om. Flak bij den Hoek hajje ‘t voebalveld van Vios. Die jonge van mijn ister ok nog an geweest, dus al hort geleje, in ‘20 zòòwat. Die club is Lèter over de kop gegaan, maar nou hemme weer’ ‘n andere, Die over de Griffermeerde kerk, weetjie wel? Ja zeker, ik gaan ok nog wel ‘s kijke, want ik hè nog ‘n jong hart, weetjie, en dan roep’k nessòò hard aste andere: kool,kool hen en pienantie. Da smaakt, Hagendijk, zòò’n glèsie bier, geeme nog maar ‘n lampje licht. Meneer hier is ter goed voor. Ik doch, steek tie in je zak: ‘k hè nie foor niks sòòn end gelòòpe en ‘n hòòp ferteld. Eingelijk ha’k ‘m nie sòò veul an z’n neus motte hange, maar a’k èènmaal d’r over begin, ken ‘k nie ophouwe. Ja meneer, D’r is veul veranderd in Rezoord sunt dad ik d’r een jonge was. Ik ken nie segge, dat ‘t ‘r op achteruitgegaan is d‘r is een hòòp verbeterd, d’r wor nie zòòveul meer gezope, nou ja, ‘n paar ouwe klantjies binne d’r nog wel, maar da soort is bekant uitgesturreve en mit te jeugd is ‘t ok wel wa beter geworre. An somigte dinge kejje nog wel zien dajje op ‘n durp sit, maar vroeger kon d’r gèèn vreemdeling ongeschonde over de brug komme en das t’r nou toch wel af, sieje. En d’r magge dan mense weze, zòò as u die ‘t jammer vinge dat, eh, hoe noemie dat, het dialect ok van lieverlee verdwijnt, maar’t is tan toch nie leuk, azzjie in de stad komt en ze hoore drek dajje van ‘n durrup komt. ‘k sel nie segge, dasse nou in Rotterdam of Dordt zòò’n mooie taal hebbe, maar azzjie onder de goeie stande komt, hok wel gemorreke, lòòpie vies in de gète. Je ken an ‘n boel dinge merke, dajje beter maar geweun Hollans ken prate. Rezoord verandert ok mee, mar ik zou ‘r m’n ouwen dag nie grèg meer vandòn wille ‘k bin d’r van gaan houwe. Meneer Dagevos, ‘k zou maar gaan afrekene, want dèr hejje de bus. Nèè, niks te bedanke, IK mod u bedanke voor de segare en ‘t bier en de gezellighaid. Goeie raais en azzjie nog ‘s sin heb om terug te komme, je weet me te weune.
De groete an Annechies? Ak ‘t nie fergeet. Goeie rais.